Viêm đường tiết niệu sinh dục do chlamydia là một bệnh nhiễm khuẩn đường tiết niệu sinh dục do tác nhân gây bệnh là Chlamydia trachomatis. Đây là một trong các bệnh lây truyền qua đường tình dục rất phổ biến. Biểu hiện của bệnh thường rất kín đáo, người bệnh rất khó nhận biết là mình đã bị mắc bệnh. Một số người tuy mắc bệnh nhưng hoàn toàn không có biểu hiện triệu chứng. Bệnh rất khó điều trị, tuy nhiên nếu không được điều trị đúng cách thì bệnh có thể gây các biến chứng và hậu quả rất nặng nề về sinh sản cho cả nam và nữ. Đây là những lý do chính khiến cho sự lan truyền của bệnh rất mạnh trong cộng đồng và sự tái đi tái lại của bệnh.
Theo thống kê, ở Mỹ, mỗi năm, khoảng 3 triệu người Mỹ bị nhiễm chlamydia. Bệnh xảy ra ở cả nam và nữ đang trong độ tuổi hoạt động tình dục, nhưng phổ biến nhất vẫn là ở độ tuổi thanh thiếu niên chiếm 75% số ca nhiễm bệnh. Tại Việt Nam….
Nguyên nhân gây bệnh
Nguyên nhân gây bệnh là chủng vi khuẩn Chlamydia tracomatis. C. Tracomatis có nhiều chủng khác nhau nhưng các chủng gây bệnh phổ biến nhất vẫn là các chủng D, C, F, G, H, I, J, và K.
Thời gian ủ bệnh khoảng 3-14 ngày.
Đường lây bệnh chủ yếu nhất là đường quan hệ tình dục và cử chỉ thân mật khác giữa bộ phận sinh dục, vùng trực tràng và miệng. Bệnh cũng có thể lây từ mẹ sang con trong quá trình sinh qua đường âm đạo. Ở trẻ sơ sinh C.Tracomatis có thể gây viêm phổi hoặc viêm mắt nặng.
Dấu hiệu và triệu chứng
Hầu hết các trường hợp nhiễm bệnh (75% ở nữ giới và 50% nam giới) không có biểu hiện triệu chứng. Số còn lại tuy có biểu hiện triệu chứng nhưng chúng thường rất nhẹ và thoảng qua, đôi khi làm người bệnh không chú ý đến. Các triệu chứng bệnh thường khác nhau ở nam và nữ
Ở nam giới khoảng 50% các trường hợp có biểu hiện hội chứng đường tiết niệu dưới như viêm niệu đạo, viêm mào tinh hòa, viêm tuyến tiền liệt. Biểu hiện chủ yếu là tiểu buốt, đau vùng bụng dưới, đau tức tinh hoàn và tiết dịch niệu đạo. Đối với nam thanh niên, đây là nguyên nhân chủ yếu gây viêm mào tinh hoàn.
Ở phụ nữ, khoảng 25% các trường hợp có biểu hiện tiểu buốt, tiểu đau, đau vùng bàng quang, đau khi quan hệ tình dục và ra khí hư. 40% các trường hợp nhiễm C. Tracomatis không được điều trị, gây biến chứng viêm vùng chậu như viêm tử cung- viêm phần phụ
Sàng lọc và chẩn đoán
Nhiều nghiên cứu cho thấy việc sàng lọc phát hiện bệnh làm giảm đáng kể tỉ lệ các biến chứng của bệnh đặc biệt là ở phụ nữ. Đối với những phụ nữ trẻ cần khám sàng lọc hàng năm cho đến năm 26 tuổi, còn đối với những phụ nữ lớn tuổi thì cần khám phát hiện sàng lọc khi có các yếu tố nguy cơ như:
Các xét nghiệm sàng lọc chủ yếu như sau:
Ngày này các xét nghiệm NAAT có sử dụng phản ứng khuyếch đại gen (PCR) với bệnh phẩm là nước tiểu là một xét nghiệm ít xâm lấn và có giá trị phát hiện bệnh cao. So với nuôi cấy vi khuẩn và các xét nghiệm phát hiện kháng nguyên thì NAAT có khả năng phát hiện bệnh cao gấp 2 lần. Tuy nhiên xét nghiệm này chỉ có khả năng phát hiện vi khuẩn chứ không có khả năng đánh giá sự nhạy cảm của vi khuẩn đối với kháng sinh.
Biến chứng
Khi bị nhiễm bệnh nếu không được điều trị bệnh có thể gây các biến chứng như sau:
Điều trị
Lựa chọn số 1: Có thể lựa chọn một trong 2 loại thuốc như Azithromycin 1 g, uống một liều duy nhất; hay Doxyciline 100 mg, uống 2 lần mỗi ngày trong 7 ngày.
Lựa chọn số 2: Có thể chọn một trong các thuốc như: Erythromycin base 500 mg, uống 4 lần mỗi ngày; erythromycin ethylsuccinate 800 mg uống 4 lần mỗi ngày; ofloxacin 300 mg uống 2 lần mỗi ngày; hoặc levofloxacin 500 mg uống 1 lần mỗi ngày. Thời gian dùng thuốc trong 7 ngày.
Chú ý
Doxycycline, erythromycin estolate, ofloxacin và levofloxacin là các thuốc chống chỉ định trong trường hợp có thai.
Trường hợp phụ nữ có thai và cho con bú có thể lựa chọn các thuốc như Erythromycin base, erythromycin ethylsuccinate, và azithromycin. Ngoài ra có thể dùng amoxicillin 500 mg, uống 3 lần mỗi ngày trong 7 ngày.
Cần khám điều trị bệnh cho cả vợ hoặc chồng hay đối tác tình dục.
Kiêng quan hệ tình dục cho đến khi cả hai kết thúc được điều trị hoặc ít nhất 7 ngày nếu như dùng azithromycine liều duy nhất.
Nuôi cấy làm xét nghiệm lại ít nhất 3 tuần sau điều trị nếu cần
Phòng tránh
Cách tin cậy nhất để phòng tránh nhiễm chlamydia là không quan hệ tình dục. Không làm được điều đó, bạn có thể:
Ths.BS.Nguyễn Hoài Bắc
Phòng khám nam khoa bệnh viện Đại học y hà nội
(2015-09-18)
(2015-01-13)
(2014-12-13)
(2014-11-26)