Cắt bao quy đầu là một trong các thủ thuật ngoại khoa kinh điển và được tiến hành rộng rãi ở nhiều cơ sở điều trị. Có nhiều lý do để tiến hành cắt bao quy đầu như lý do tôn giáo, lý do xã hội, lý do y học, lý do thẩm mỹ… Trong bài viết này chúng ta sẽ tìm hiểu về thủ thuật cắt bao quy đầu và lợi ích cũng như tác dụng không mong muốn của thủ thuật này.
Cắt bao quy đầu là gì?
Cắt bao quy đầu (Circumcision) là một thủ thuật cắt bỏ phần da của quy đầu (gọi là bao quy đầu) do phần da này bị hẹp hoặc thừa nhiều. Bình thường bao quy đầu là một khoảng da gồm hai lớp bao phủ vừa đủ quy đầu dương vật và bao quy đầu có thể trượt lên trượt xuống khỏi quy đầu một cách dễ dàng.
Thủ thuật cắt bao quy đầu là một thủ thuật ngoại khoa tương đối đơn giản, da quy đầu được giải phóng ra khỏi quy đầu và cắt ngắn để lộ quy đầu, vết thương sẽ được cầm máu bằng dao điện, hai mép da được khâu lại với nhau bằng chỉ tiêu hoặc không tiêu. Thủ thuật này mất khoảng 40-45 phút. Bệnh nhân sẽ được giảm đau bằng cách gây tê gốc dương vật kết hợp với thuốc giảm đau đường tĩnh mạch.
Trước đây người ta thường cắt bao quy đầu ngay từ thời kỳ sơ sinh nhưng ngày nay người ta thường chỉ cắt bao quy đầu khi đã bước qua tuổi trưởng thành. Đối với trẻ sơ sinh người ta dùng thuốc chống viêm và tập lộn bao quy đầu hàng ngày cho đến khi bao quy đầu giãn ra, lúc đó sẽ tách nhẹ nhàng lớp trong của bao quy đầu ra khỏi quy đầu. Khi trẻ đến tuổi trưởng thành nếu da bao quy đầu thừa nhiều hoặc quá hẹp thì mới cắt.
Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), hàng năm có khoảng 30% nam giới được cắt bao quy đầu, trong đó chủ yếu là người Hồi Giáo (chiếm 70%) . Cắt bao quy đầu thời kỳ sơ sinh rất phổ biến ở Mỹ (khoảng 58% trẻ sơ sinh được cắt bao quy đầu năm 2010), Canada, Châu Úc, và Trung Đông. Trong khi đó ở Đông và Nam Phi, Châu Mỹ La Tinh và toàn bộ Châu Âu người ta lại rất ít cắt bao quy đầu thời kỳ sơ sinh. Sự khác biệt lớn giữa các khu vực này chủ yếu là do vấn đề tôn giáo.
Tuy nhiên theo thống kê, tỉ lệ cắt bao quy đầu ở trẻ sơ sinh đang giảm dần vì những lý do y học. Ví dụ: ở Mỹ tỉ lệ cắt bao quy đầu ở sơ sinh giảm từ 68% những năm 1979 xuống còn 58% năm 2010, ở Canada giảm từ 20% năm1996/97 đến 9.2% năm 2005, và ở Úc giảm từ 49% năm 1973/74 xuống khoảng 10.8% năm 2013.
Sơ lược vài nét về lịch sử cắt bao quy đầu
Người ta không biết chính xác ca cắt bao quy đầu đầu tiên được diễn ra từ bao giờ nhưng hầu hết các chuyên gia đều tin rằng thủ thuật cắt bao quy đầu đã được diễn ra từ rất sớm và được lan truyền theo thời gian, trải qua rất nhiều nền văn hóa khác nhau.
Các nhà khảo cổ học cũng thừa nhận rằng các xác ướp Ai Cập từ 2300 năm trước công nguyên cũng được cắt bao quy đầu. Điều này nói lên rằng việc cắt bao quy đầu đã có một phả hệ từ rất lâu đời. Ngoài ra, cắt bao quy đầu cũng được đề cập một cách tự do trong kinh thánh, vì vậy việc cắt bao quy đầu đã trở thành một phần trong cuộc sống tôn giáo.
Trong xã hội Cổ Đại, cắt bao quy đầu được phổ biến rộng rãi nhằm ngăn chặn sự viêm nhiễm bao quy đầu và lây lan bệnh tật.
Ở Phương Tây cho mãi tới những năm cuối của thế kỷ 19, cắt bao quy đầu mới được nhân rộng nhằm mục đích ngăn chặn sự thủ dâm ở nam giới.
Trước thế kỷ 20, người ta vẫn tiếp tục coi thủ dâm là nguyên nhân gây ra các bệnh lý về tinh thần và thực thể như bệnh động kinh, liệt, liệt dương, bệnh lậu, bệnh lao… nên cắt bao quy đầu vẫn được coi như một biện pháp hạn chế thủ dâm hữu hiệu
Trải qua thời gian, nhờ những bằng chứng y học cho thấy lợi ích của việc cắt bao quy đầu nên thủ thật này đã trở nên phổ biến và được khuyến cáo ở nhiều nước nói Tiếng Anh vì những lý do y học chứ không phải vì những lý do tôn giáo hoặc văn hóa.
Kể từ sau chiến tranh thế giới thứ II, do nước Anh thành lập hệ thống chăm sóc sức khỏe quốc gia, nên thủ thuật cắt bao quy đầu đã bị loại bỏ ra khỏi những khuyến cáo y học, một phần nhằm làm giảm gánh nặng chi phí chăm sóc y tế quốc gia, một phần vì không tìm thấy các bằng chứng y học thuyết phục cho thấy lợi ích của việc cắt bao quy đầu. Điều này giải thích tại sao có sự khác nhau về tỉ lệ cắt bao quy đầu giữa các vùng khác nhau trên thế giới. Ví dụ tỉ lệ cắt bao quy đầu ở Anh chỉ dưới 3% năm 2000 trong khi tỉ lệ này 58% ở Mỹ năm 2010.
Những lợi ích của việc cắt bao quy đầu
Cắt bao quy đầu và HIV
Người ta tin rằng cắt bao quy đầu sẽ làm giảm nguy cơ lây nhiễm HIV trong quá trình giao hợp. Nhiều nghiên cứu về mối liên quan giữa cắt bao quy đầu và khả năng lây nhiễm HIV hầu hết được tiến hành ở các nước Châu Phi đã khẳng định mối liên hệ này.
Bình thường quy đầu và thân dương vật vật được che phủ bởi một mảnh da gồm hai lớp; lớp ngoài gồm các tế bào khô do lắng đọng nhiều keratin (loại protein dạng sợi) và lớp trong lại ẩm ướt do ít keratin hơn.
Mặt dưới của da quy đầu có cấu trúc khác nhau và được phủ bởi một lớp màng nhầy, gọi là niêm mạc da quy đầu. Đây được cho là nơi có khả năng bám dính của tác nhân gây bệnh nhiều hơn, đặc biệt là virus. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng lớp trong của da bao quy đầu chính là nơi nhậy cảm hơn với HIV.
Da bao quy đầu rất dễ bị rạn nứt trong quá trình giao hợp tạo nên đã tạo ra cửa ngõ để virus xâm nhập vào máu.
Một khả năng khác là khoảng trống giữa bao quy đầu và quy đầu đã tạo ra một môi trường lý tưởng giúp cho virus có thể tồn tại lâu dài theo thời gian, làm tăng nguy cơ nhiễm lây nhiễm cho các đối tác tình dục.
Các dữ liệu nghiên cứu trong cộng đồng cho thấy tỉ lệ nhiễm HIV ở những quần thể dân số được cắt bao quy đầu giảm xuống đáng kể. Theo báo cáo của Trung tâm kiểm soát bệnh tật (CDC): “Ở một số nước ở Châu Phi và Châu Á có tỉ lệ cắt bao quy đầu dưới 20% có tỉ lệ nhiễm HIV cao gấp vài lần so với một số nơi trong cùng khu vực có tỉ lệ cắt bao quy đầu trên 80%”
Giữa năm 2005 và 2006 có ba thử nghiện đánh giá ảnh hưởng của cắt bao quy đầu tới sự lây nhiễm HIV cho thấy: Những người đã cắt bao quy đầu có nguy cơ nhiễm HIV giảm xuống 76% (Nam Phi), 60% (Kenya) và 55% (Uganda) so với những người không cắt bao quy đầu.
Tai biến của cắt bao quy đầu
Cắt bao quy đầu là một thủ thuật tương đối an toàn. Tuy nhiên có thể có một số tai biên như sau có thể xảy ra
Thời gian hồi phục sau cắt bao quy đầu
Cũng giống như bất kỳ một thủ thuật ngoại khoa nào khác, vết mổ sẽ bị phù nề và sưng và đau trong 1-2 tuần đầu. Để hạn chế những điều này, bạn cần thực hiện các lời khuyên như sau:
Cương dương vật cũng có thể gây đau trong quá trình phục hồi vết thương. Có một vài bước cách để giúp hạn chế bớt việc cương dương vật tự nhiên vào ban đêm:
Tóm lại: Cắt bao quy đầu là một tiểu phẫu thuật đơn giản, an toàn, có lịch sử rất lâu đời. Các bằng chứng y học hiện tại cho thấy cắt bao quy đầu làm giảm đáng kể khả năng mắc các bệnh lấy truyền qua đường tình dục như lậu, herpes, sùi mào gà … và HIV.
ThS BS Nguyễn Hoài Bắc.
Đơn vị Nam học BV Đại học Y HN
(2014-08-13)
(2014-08-12)
(2014-08-10)
(18-05-2017)